SAHAR

Iznenadno otkazivanje sastanka visokih američkih i evropskih zvaničnika zbog neslaganja oko evropske sigurnosti, međusobne trgovinske politike i rata u Ukrajini pokrenulo je ozbiljno pitanje da li će rastući razdori najaviti promjenu tradicionalnog poretka američko-evropskih odnosa.

Ranije zakazani sastanak šefice vanjske politike Evropske unije Kaje Kallas i američkog državnog sekretara Marka Rubija iznenada je otkazan u posljednjem trenutku u srijedu navečer.

Glasnogovornik američke administracije naveo je "smetnju u planiranju" kao razlog za otkazivanje, ali su evropski izvori izrazili iznenađenje zbog neočekivane odluke Washingtona.

Kalas, koja je otputovala u Vašington na sastanak, bila je najviše šokirana, jer su dogovori napravljeni i usaglašeni samo dva dana ranije.

Asošijeted pres je objavio da je ovaj incident najnoviji znak eskalacije političkih tenzija između Evrope i Sjedinjenih Američkih Država tokom predsjedavanja Donalda Trampa.

Ovo otkazivanje sastanka, koje je uslijedilo nakon što je visoka evropska zvaničnica stigla na američko tlo, podiglo je još jednu uzbunu zbog dubine transatlantskog rascjepa i vjerovatno velikog raskola.

Zvaničnici sa obije strane zvanično su saopštili da su "programi oko koordinacije vremena susreta" razlog za otkazivanje sastanka. Međutim, mnogi posmatrači vjeruju da pravi razlozi leže u dubljim razlikama.

Posljednjih sedmica Trumpova administracija je zategla partnerstvo s Evropom svojim kontroverznim postupcima, a Trumpove nove trgovinske prijetnje Evropi bile su jedan od ovih slučajeva. Ne zaboravimo, kritikujući trgovinski deficit i tehnološku politiku Brisela, Trump je najavio svoju namjeru da uvede recipročne carine na uvoz iz Evrope.

Početkom februara 2025. godine, predsjednik Trump je najavio svoj plan da uvede carinu od 25% na uvoz čelika i aluminija iz Evrope, što je Brisel opisao kao ilegalnim, nekonstruktivnim i kontraproduktivnim.

Evropska unija je poslala delegaciju u Vašington da spriječi trgovinski rat. Istovremeno, eskalirali su i neslaganja oko sigurnosti Evrope i Ukrajine, a Trumpovi zvaničnici su izričito upozorili Evropljane da moraju preuzeti odgovornost za svoju sigurnost.

U događaju bez presedana, Sjedinjene Američke Države su odbile da osude rusku invaziju na Ukrajinu čak i u Vijeću sigurnosti i stali su na stranu Moskve. U takvom kontekstu, mnogi su otkazivanje sastanka Rubio-Kalas smatrali ne samo kalendarskom slučajnošću i problemom u programima koordiniranja zvaničnih susreta, već namjernom nespremnošću Washingtona da se uključi u dijalog s Evropom.

S tim u vezi, jedan evropski diplomata u razgovoru s magazinom Politiko je rekao: "Čini se da Trumpova administracija koristi svaku priliku da ignoriše Evropsku uniju, pokazujući Evropi da više nije glavni politički igrač."

Ove izjave ukazuju da je, po mišljenju briselskih zvaničnika, otkazivanje ovog sastanka simbol dubokog zanemarivanja Evropske unije od strane Bijele kuće.

Analitičari smatraju da su Evropa i Sjedinjene Američke Države, pod Trumpovim predsjedavanjem "na kursu kolizije u gotovo svim oblastima".

Razlika u strateškoj viziji s obje strane Atlantika očito se povećala. Za Evropu, savez sa Amerikom ostaje kamen temeljac bezbjednosne i vanjske politike, dok u Washingtonu vidimo da je Evropa izgubila prioritet i američki predsjednik više ne pridaje veliku vrijednost tradicionalnim savezima. *******************