SAHAR

Iran je formalno ušao u novu eru pomorskih sposobnosti uvođenjem nosača dronova Šehid Bakeri, prvog namjenskog nosača dronova na svijetu.

Ovo pionirsko plovilo koje je proizveo Korpus čuvara islamske revolucije (IRGC) trebao bi revolucionirati pomorske sposobnosti zemlje, pružajući znatnu operativnu fleksibilnost i vatrenu moć.Tokom ceremonije u obalskom gradu Bandar Abas, mornarica IRGC-a proslavila je uvođenje nosača dronova Šehid Bakeri u svoju flotu.Događaju su prisustvovali najviši iranski vojni zvaničnici, uključujući načelnika štaba general-majora Muhameda Huseina Bakerija, vrhovnog komandanta IRGC-a general-majora Huseina Salamija i zapovjednika mornarice IRGC-a admirala Alireze Tangsirija.Nazvan po Bahmanu Bakeriju, poštovanom komandantu IRGC-a koji je poginuo tokom nametnutog rata 1980-ih, nosač dronova Šehid Bakeri utjelovljuje i inovaciju i nacionalni ponos.

Što čini nosač dronova Šehid Bakeri jedinstvenim?

Za razliku od tradicionalnih ratnih brodova koji integriraju operacije bespilotnih letjelica kao sekundarnu sposobnost, nosač dronova Šehid Bakeri je pravi nosač dronova, dizajniran posebno za polijetanje i slijetanje bespilotnih letjelica na kotačima.Ovo ga izdvaja od nosača aviona, nosača helikoptera i amfibijskih jurišnih brodova, gdje operacije dronova ostaju dopunske.Osim svoje primarne uloge u raspoređivanju dronova, nosač Šehid Bakeri služi kao svestrana vojna platforma, sposobna da nosi:* Brze jurišne čamce za rapidne pomorske borbe* Različite vrste projektila za jačanje ofanzivne i odbrambene vatrene moći* Pomorske jurišne helikoptere za poboljšanje borbene efikasnosti u zraku i na moru* Napredne odbrambene sisteme za suzbijanje zračnih i pomorskih prijetnji.

Kako se transformirao iz teretnog u vrhunski ratni brod?

Zapanjujuća transformacija nosača bespilotnih letjelica Šehid Bakeri je dokaz rastuće iranske mornaričke inženjerske sposobnosti.Prvobitno kontejnerski brod od 3.280 TEU koji je izgradila Hyundai Heavy Industries 2000. godine, brod je nekada plovio pod iranskom komercijalnom flotom.Između 2022. i 2024. prošao je opsežnu konverziju u Iranskom kompleksu brodogradilišta i priobalnih industrija (ISOICO) u blizini Hormuškog moreuza, nametnuvši se kao velika mornarička uzdanica.Ovo je četvrta iranska konverziju velikog teretnog broda u vojni, nakon Šehid Rudakija (2020), baznog broda Makran (2021) i Šehid Mahdavija (2023).Dok su prethodne konverzije također integrirale mogućnosti dronova, oslanjale su se na lansirne rampe, raketne potisnike i mreže za slijetanje, dok je Šehid Bakeri uveo namjensku pilotsku palubu, prvu za rastuću mornaričku flotu Irana.

Što nosač dronova čini divom u iranskom mornaričkom arsenalu?

Sa impozantnim deplasmanom od 42.000 tona, nosač dronova Šehid Bakeri trenutno je najveći ratni brod u mornaričkoj službi IRGC, odnosno drugi nakon Makrana u cjelokupnoj iranskoj mornarici.Njegova veličina, sposobnosti i strateško pozicioniranje naglašavaju posvećenost Irana širenju svog pomorskog uticaja i jačanju sposobnosti za mornaričko ratovanje.Šehid Bakeri predstavlja hrabar iskorak u modernom ratovanju, signalizirajući namjeru Irana da integriše dronovsko ratovanje u svoju pomorsku doktrinu sa neviđenim razmjerima.Kako tenzije nastavljaju da oblikuju geopolitički pejzaž Perzijskog zaliva, ovaj pionirski brod mogao bi redefinisati regionalnu vojnu dinamiku, smatraju eksperti.

Što njegov dizajn čini jedinstvenim i revolucionarnim?

Sa 240 metara dužine, nosač dronova Šehid Bakeri predstavlja najduži iranski vojni brod, koji se može pohvaliti upečatljivim i nekonvencionalnim dizajnom.Njegova originalna 32-metarska širina proširena je na 46 metara u cjelini, montažom ugaone pilotske palube na lijevoj strani, sa pistom ukošenom udesno.Ovaj inovativni raspored izdvaja Šehid Bakeri od drugih lakih nosača slične veličine, gdje su piste tradicionalno paralelne s trupom.Za razliku od modernih supernosača koji imaju ulijevo usmjerenu sletnu traku s odvojenim zonama za lansiranje, nosač dronova Šehid Bakeri koristi pilotsku palubu pod desnim uglom i taj izbor dizajna poboljšava operativnu efikasnost.Odluka da se uključi pilotska kabina pod uglom bila je vođena potrebom da se spriječe sudari bespilotnih letjelica s ostrvskim nadgrađem prilikom slijetanja.Polijetanja se također odvijaju pod uglom, uz pomoć rampe tj. skakaonice koja je postavljena na pramcu, što avionu daje jači uzgon odmah pri skoku.

Za što je napravljen nosač Šehid Bakeri?

Za razliku od konvencionalnih nosača aviona koji smještaju svoje nadgrađe na desnu stranu, Iran je zadržao originalnu centralnu poziciju jer pomicanje bi zahtijevalo opsežne modifikacije, potencijalno destabilizirajući brod.Ovaj dizajn osigurava da teške iranske borbene bespilotne letjelice mogu nesmetano poletjeti koristeći skakaonicu kako bi postigli pozitivnu stopu penjanja.Pilotska paluba je površinom ravnomjerno podijeljena na 180-metarsku pistu za operacije polijetanja i slijetanja te prostor za parkiranje i održavanje aviona.Nosač dronova Šehid Bakeri koristi sistem liftova za transport aviona iz osam fiksnih dvospratnih hangara ispod palube, dok četiri mobilna hangara pružaju fleksibilnost za smještaj aviona ili plovila na osnovu potreba misije.Iako nosač nema mokri dok, ima dvije dizalice s obje strane, što omogućava stavljanje i izvlačenje brzih jurišnih čamaca. Ovi otvori su zaštićeni blindiranim vratima.Istovremeno, krmeni dio služi kao heliodrom i lansirna platforma za protubrodske i krstareće rakete koje se lansiraju iz cijevi.

Što čini njegove sposobnosti i vatrenu moć neuporedivim?

Nosač bespilotnih letjelica Šehid Bakeri je izuzetno mornaričko bogatstvo, sposobno za izvršavanje raznolikog spektra misija sa svojim opsežnim ofanzivnim i odbrambenim arsenalom.Pokreće ga MAN B&W 8K90MC dizel motor i ima impresivan doseg od 22.000 nautičkih milja (40.744 km) te može izdržati jednogodišnju misiju bez dopunjavanja goriva.Ključ njegove vatrene moći je napredna flota bespilotnih letelica, prikazana tokom predstavljanja nosača:* Ababil-3 & Mohadžer-6, dronovi za nadzor i izviđanje.* Kaher-313, borbena bespilotna letelica opremljena preciznim navođenim oružjem.S naprednim senzorima i nošenim projektilima, ove bespilotne letjelice proširuju borbeni i izviđački domet nosača na 2.500 km, što mijenja pravila ​​u regionalnoj pomorskoj strategiji.Nosač također upravlja raznolikom flotom helikoptera, uključujući Mil Mi-17, Bell-412 i Šahed-278. Ovi helikopteri sa svojim dometom od nekoliko stotina kilometara ispunjavaju protivpodmorničke, patrolne i jurišne misije.

Kojim projektilima i odbrambenim sistemima je nosač naoružan?

Šehid Bakeri je dobro naoružan nizom sistema protivvazdušne odbrane kratkog i srednjeg dometa, krstarećim projektilima i sposobnostima za navođene pomorske napade:* Osam raketnih sistema Kowsar 222 postavljenih na pramcu i krmi, nudeći domet od 17 km protiv zračnih prijetnji.* Osam protivbrodskih krstarećih raketa raspoređenih u četiri lansera sa dvostrukom cijevi iza nadgrađa, vjerovatno Kader i Kadir.* 30 brzih jurišnih čamaca klase Ašura i Tarik, sposobni da lansiraju rakete dometa od 180 km i brzine od 90 čvorova (167 km/h).Kao posljednju liniju odbrane nosač sadrži:* Top od 30 mm na pramcu, opremljen elektro-optičkim sistemom navođenja.* Dva trocijevna gatling topa Asefe kalibra 23 mm, postavljenih na krmi.Osim svojih borbenih sposobnosti, Šehid Bakeri integriše sisteme elektronskog ratovanja, ronilačke i podmorničke borbene timove i specijalne komandoske jedinice.Također je opremljen bolnicom sa šest kreveta, medicinskim ustanovama i socijalnim sadržajima koji osiguravaju kontinuiran rad u dugotrajnim misijama.Sa svojom neusporedivom sposobnošću ratovanja dronovima, raketnom vatrenom moći i strateškim pomorskim prisustvom, Šehid Bakeri je više od najvećeg iranskog ratnog broda IRGC – simbol je razvoja iranske pomorske moći u Perzijskom zaljevu i šire.

Zašto se civilni brodovi konvertiraju u vojne?

Konverzija civilnih brodova u vojne je dugogodišnja globalna praksa, a Iran je među mnogim nacijama koje su usvojile taj pristup.Nosač dronova Šehid Bakeri samo je najnoviji u nizu visokostrateških pomorskih transformacija, nakon pretvaranja naftnog tankera u bazni brod Makran te kontejnerskog i ro-ro broda u višenamjenske ratne brodove Šehid Mahdavi odnosno Šehid Rudaki.Ovu metodu već decenijama koriste velike pomorske sile. Tokom oba svjetska rata, trgovački brodovi su brzo konvertirani u prateće nosače – manje, sporije i znatno jeftinije od konvencionalnih nosača aviona.Nedavno, tokom Folklandskog rata, britanska kraljevska mornarica je prenamijenila trgovački brod za prevoz helikoptera i mlažnjaka Harrier, što je dokazalo učinkovitost takvih adaptacija.Čak su i Sjedinjene Države prepoznale vrijednost ove strategije. DARPA, Pentagonova napredna istraživačka agencija, pokrenula je program za gradnju brodova koji nose dronove, eliminirajući potrebu za velikim i skupim nosačima aviona.Osim toga, mnogi pomorski stratezi su predložili modificiranje komercijalnih brodova kako bi se ispunio plan proširenja flote američke mornarice na 355 brodova.

Koliko je isplativa konverzija brodova?

Jedna od najvećih prednosti pretvaranja kontejnerskih brodova u vojne je ekonomičnost. Dok moderni razarač ili amfibijski jurišni brod slične tonaže košta preko milijardu dolara, rabljeni kontejnerski brod može se nabaviti za samo djelić tog troška, čak i ako se uračunaju troškovi konverzije.Za Iran, koji ima trgovačku mornaricu od 942 broda i domaću brodogradnju, konverzija je najbrže, najisplativije i najefikasnije rješenje za proširenje mornaričkih sposobnosti.Nedostataci konvertiranih brodova je što su približno 30% sporiji od klasičnih ratnih brodova i troše više goriva, međutim, za Iran koji obiluje jeftinim zalihama goriva, te mane su zanemarive.Suprotno uobičajenim zabludama, teretni brodovi nisu strukturno slabiji od modernih ratnih brodova.Za razliku od teško oklopljenih ratnih brodova s ​​početka 20. vijeka, savremena pomorska plovila daju prednost protivraketnoj odbrani u odnosu na deblju oplatu.Teretni brodovi, izgrađeni sa dvostrukom oplatom i ojačanom konstrukcijom, pokazali su izuzetnu otpornost na napade projektila, dokazano tokom Tankerskog rata u Perzijskom zaljevu 1980-ih.Tada je više od 450 naftnih tankera i teretnih brodova gađano raznim oružjem, no uprkos tome, potopljen je samo jedan veliki brod, prvenstveno zbog požara koji je zapalio njegov gorivni teret.Aerofotografije nosača drona Šehid Bakeri tokom njegove konverzije sugeriraju da je izgrađen s dvostrukom oplatom, iako je opseg dodatnih pojačanja konstrukcije nepoznat. Ono što je svakako sigurno je da je ovo plovilo daleko od meke mete.Koristeći konverziju kontejnerskih brodova, Iran ne samo da širi svoje pomorske snage – on redefinira svoju pomorsku strategiju. Nosač Šehid Bakeri predstavlja novu eru pomorskog ratovanja, dokazujući da vatrena moć, tehnologija i prilagodljivost mogu nadmašiti veličinu i brzinu.