SAHAR

Prošlog petka navečer, Sjedinjene Države su pokrenule seriju udara na Siriju u znak osvete zbog navodnih hemijskih napada sirijske vojske u gradu Douma, u sjeveroistočnom predgrađu Damaska

Douma, koja je dio distrikta Ghouta gdje su vođeni teški okršaji između sirijskih vladinih snaga i tri glavne terorističke grupe, potpuno je okružena sirijskom vojskom i pala je u njene ruke. Ovi američki udari su, naravno, bili potpuno nezakoniti.

Rusija i sirijska vlada negirale su da je u Doumi uopće izveden hemijski napad, dok je u intervjuu BBC Radio Scotlandu, Peter Ford, bivši britanski bivši ambasador u Siriji rekao da vjeruje da je hemijski napad u Doumi "podmetnut". Organizacija za zabranu hemijskog oružja (OPCW) objavila je da će, na poziv sirijske vlade, poslati ekipu u Doumu radi istraživanja moguće upotrebe hemijskog oružja protiv civila. Ali, predsjednik Trump i njegov tim za nacionalnu sigurnost nisu bili spremni da sačekaju dok se ne objave rezultati istraživanja OPCW-a.

Još jednom glavni mediji na Zapadu, a posebno u Sjedinjenim Državama, udarali su u ratne bubnjeve, kao da nisu naučili ništa od svojih grešaka, lažnih izvještaja i "analiza" tokom proteklih 17 godina, od tadašnjeg 11. septembra 2001. godine. Tvrdnja da je sirijska vlada upotrebljavala hemijsko oružje u Doumi je prihvaćena nekritički i bez sjene sumnje. Niko ne pita zašto sirijska vlada, koja vraća veliki dio teritorija nazad pod svoju kontrolu, ako ne i cijelu Siriju i to u vrijeme kada je Trump izrazio želju da povuče američke trupe, uopće želi da izvodi hemijske napade. Niko ne pita da li bi to mogle biti terorističke grupe i njihovi pomagači iz Saudijske Arabije, Katara, UAE-a, pa čak i Izraela, te da li bi sirijska vlada imala koristi od produbljivanja učešća SAD-a u Siriji. Ako je napad izveden, ko može imati koristi od toga? Glavni mediji skoro nikada ne postavljaju takva kritična pitanja.

Iako nema sumnje da se u Siriji koristi hemijsko oružje, koje ubija veliki broj nevinih civila, još uvijek nije jasno ko je krivac. Zapravo, pregled vjerodostojnih izvještaja i analiza od strane objektivnih stručnjaka i novinara otkriva da prije nego što je Sirija odustala od svog arsenala hemijskog oružja u 2014. godini, bilo je vjerovatnije da su opozicija i terorističke grupe koristile hemijsko oružje u ratu, a kasnije lagale da je to radila sirijska vlada. Nakon što je Sirija odustala od svog arsenala hemijskog oružja, a naročito nakon odlučne intervencije Rusije u ime sirijske vlade 2015. godine, postalo je sve manje vjerovatno da će sirijska vojska ikada koristiti svoje hemijsko oružje protiv svojih građana. Hajde da pogledamo kratku historiju ovakvih tvrdnji.

Prvi put je navodno sirijska vojska upotrebljavala hemijsko oružje protiv opozicije 17. oktobra 2012. godine, kada je Francuska tvrdila da je takvo oružje napalo grad Salqin u provinciji Idlib. Nakon toga su uslijedili navodi o napadima u Al-Bayadah u Homsu 23. decembra 2012. godine; u Darayyi i Otaybahu, koje se nalaze u provinciji Rifa Dimashka (Dimashq je arapski naziv za Damask) 13. i 14. marta 2013. godine, a nekoliko drugih u aprilu i maju 2013. godine.

Dana 6. maja 2013. godine, Carla Del Ponte, bivši švicarski državni tužilac te tužilac Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju i vodeći član istražne komisije Ujedinjenih nacija o navodima o kršenju ljudskih prava u Siriji, navela je u intervjuu da je na osnovu svjedočenja žrtava takvih napada bilo "jakih i konkretnih sumnji, ali još uvijek bez neospornog dokaza" da su "pobunjenici" - teroristi - u Siriji koristili sarin, nervni agens protiv civila, dodajući da "malo sam preneražena prvim izvještajima koje smo dobili... bili su u vezi sa upotrebom nervnog gasa od strane opozicije".

Turske vlasti su 30. maja 2013. godine uhapsile 12 osumnjičenih terorista u južnim provincijama Mersin, Adana i Hatay blizu granice sa Sirijom. Osumnjičeni su nosili hemikalije koje se mogu koristiti za proizvodnju hemijskog oružja. U septembru 2013. godine, Turska je provela suđenje sirijskom građaninu koji je pokušao nabaviti hemijske materijale za dvije terorističke grupe u Siriji, Frontu Al Nusra, sirijskom ogranku Al-Kaide i brigadama Ahrar al-Sham. Tužilac je podnijeo izvještaj u kojem se navodi da je optuženi, u saradnji sa nekoliko drugih, potraživao 10 tona sarinskog nervnog gasa u Turskoj. Zatim su 2. novembra 2013. godine granične jedinice turske patrole zaplijenile jednu tonu sumpora i osam zatvorenih buradi iz konvoja koji je pokušavao ilegalno ući u Tursku iz pravca Sirije. Glavna turska opoziciona stranka, Republikanska narodna partija, izrazila je zabrinutost oko takvih dešavanja.

Napadi hemijskim oružjem su se zaustavili pošto je Human Rights Watch u potpunosti istražio jedan u Adri, u provinciji Rifa Dimashka 23. maja 2013. godine.

U Adru su 5. augusta 2013. godine Ujedinjene nacije odlučile da pošalju grupu stručnjaka koji su morali istražiti navodne nove napade. Grupa je stigla u Siriju 21. augusta 2013. godine, tačno onog dana kada su se pojavili višestruki hemijski napadi u Zamalki, Ein Tarmi i Muadamiyat al-Shamu, u provinciji Rifa Dimashka. Zašto bi sirijska vlada koristila gas tačno na dan kada je tamo došla komisija UN-a? Još jednom, glavni mediji nisu uspjeli postaviti tako očigledno pitanje.

S obzirom na to da su napadi u augustu 2013. godine navodno prešli "crvenu liniju" koju je postavio predsjednik Obama, američki udari na Siriju izgledali su neizbježni; ali nisu se desili. U intervjuu u aprilu 2016. godine, predsjednik je rekao da nije naredio napad jer je James Clapper, tadašnji direktor Nacionalne obavještajne službe, rekao da dokazivanje da je sirijska vlada krivac "nije bio slam dunk".

Rusija i Sjedinjene Države su se 14. septembra 2013. dogovorile za sporazum prema kojem bi sirijska vlada odustala od skladišta hemijskog oružja koje bi bilo dato na uništavanje i razmontiranje. Rezolucija Vijeća sigurnosti UN-a 2118 donijeta je jednoglasno 27. septembra 2013. godine u prilog tom sporazumu. Prvi tovar naoružanja je isporučen 7. januara 2014. godine, dok je posljednja pošiljka isporučena 23. juna 2014. godine.

Dana 23. decembra 2013. godine eminentni novinar Seymour Hersh je izvijestio da "u mjesecima prije napada, američke obavještajne službe proizvele su niz visoko klasifikovanih izvještaja, što je dovelo do zvaničnog naloga za operacije - planskog dokumenta koji prethodi invaziji na terenu – gdje navode dokaze da je Al-Nusra front, džihadističkka grupa povezana sa al-Kaidom, savladala metode proizvodnje sarina i bila sposobna da ga proizvede u velikim količinama. Kada se dogodio napad, Al-Nusra je trebalo da bude osumnjičena, ali je američka administracija pažljivo koristila izvještaje sa terena da bi opravdala udar na Assada".

Hersov izvještaj praktično je zabranjen u Sjedinjenim Državama.

Nakon hemijskih napada na Ashrafiyat Sahnaya, grad u južnoj Siriji, 25. augusta 2013. godine, takvi napadi su opet prestali. Oni su nastavljeni 10. aprila 2014. godine i nastavljeni do 30. augusta 2014. godine. U članku 17. aprila 2014. Hersh je izvijestio da je "britanska obavještajna služba dobila uzorak sarina korištenog u napadu 21. augusta [2013] i [njegova] analiza pokazala je da se upotrebljeni gas ne poklapa sa onim za koji se zna da postoji u arsenalu hemijskog oružja sirijskih vladinih snaga".

Hersh je također izjavio da mu je bivši zvaničnik američke obavještajne službe rekao: "Mi smo znali da je bilo nekih u turskoj vladi koji su vjerovali da bi mogli podmenuti orahe u Assadove džepove time što bi se umiješali u izvješća o napadu sarinskim nervnim agensom u Siriji.“

Hemijski napadi počeli su ponovo u gore pomenutom gradu Darayya 15. februara 2015. godine. U to vrijeme Darayyu je kontrolirala sirijska vojska. Zašto bi vojska koristila hemijsko oružje u gradu koji već kontrolira? Takvi napadi su se nastavili do 21. augusta 2015. godine, kada je OPCW izjavio da je Daesh [poznat kao ISIS ili ISIL] izveo hemijske napade u Mare'-u u guverneratu Aleppa.

Prijavljeno je 21. maja 2015. godine da je turska obavještajna služba "pomogla da isporuči oružje dijelovima Sirije pod kontrolom islamističkih pobunjenika krajem 2013. i početkom 2014. godine, prema izvještaju tužioca i glavnog suda žandarmerije". U oktobru 2015. godine, potvrđeni su Hershovi izvještaji. Eren Erdem i Ali Seker, dva člana turskog parlamenta, održali su konferenciju za novinare u Istanbulu u kojem su izjavili da su prisluškivali snimke i druge dokaze koji pokazuju da je Turska isporučila sarin koji se koristi u Siriji. To je bilo u skladu sa gore navedenim izvještajem iz maja 2015. godine. S obzirom na to da je Turska članica NATO-a i bliski saveznik Sjedinjenih Država, ovi vjerodostojni izvještaji trebali su da privuku veliku pažnju svijeta; ali nisu.

Izjava istraživačkog tima OPCW-a proglašena 6. novembra 2015. godine sa "najvećim povjerenjem" da je Daish [ISIL] upotrijebio "sumporni gas" u napadu 21. augusta 2015. godine u gradu Mare.

Foreign Policy je 16. februara 2016. godine objavio da je Daesh (ISIS ili ISIL) upotrijebio taj isti agens u Iraku 2015. godine.

Prije nedavnih napada na Doumu, posljednji veliki napad dogodio se u Khan Shaykhun u provinciji Idlib 4. aprila 2017. godine. Svjedoci su tvrdili da je u napadu korištena aerosolna disperzija koja sadrži organofosfatni nervni agens. Zvaničnici sirijske vlade žestoko su demantovali navode, tvrdeći da je sirijski projektil nenamjerno pogodio fabriku koju su teroristi navodno koristili za proizvodnju hemijskog oružja. Rusko ministarstvo odbrane navelo je razlog sličan onom sirijskih zvaničnika. Napadi su podstaknuli predsjednika Trumpa da naredi raketne napade na bazu sirijskih snaga.

Dana 25. juna 2017. Hersh je predstavio izvore i transkripte koji su ukazali na to da sirijska vlada u Khan Shaykhunu nije koristila hemijsko oružje. Prema Hershu, otpuštanje toksičnih hemikalija proisteklo je iz materijala i municije koja je bila uskladištena u ili u blizini određene mete koja je pogođena konvencionalnom bombom. Nijedan od glavnih američkih medija nije izvještavao o Hershovom članku.

S ljudske perspektive nije stvarno bitno ko su krivci iza ovih ratnih zločina. Ubijen je veliki broj nevinih ljudi, posebno djece. Nepotrebno je reći da je svako ko je bio uključen u hemijske napade počinio ratne zločine, a nakon završetka rata u Siriji, Međunarodni krivični sud mora biti uključen. Međutim, važno je zapamtiti, kako je Joe Biden u govoru na Univerzitetu Harvard u oktobru 2014. godine otkrio da su američki "saveznici" - Saudijska Arabija, Katar, Ujedinjeni Arapski Emirati i Turska - internacionalizirali rat u Siriji podržavajući terorističke grupe na terenu; da je tajna elektronska pošta Hillary Clinton nedvosmisleno pokazala da su i Saudijska Arabija i Katar podržali, a možda i održali na životu, džihadističke grupe u Siriji; i da je Turska, bliski američki saveznik, najvjerovatnije odigrala glavnu ulogu u širenju hemijskog oružja u Siriji.

(Epogledi)