Čogan – nacionalni sport Iranaca; prizori iz ženske i muške lige
Nov 22, 2025 08:51 Europe/Sarajevo
Čogan – nacionalni sport Iranaca.
Nacionalna liga Irana u čoganu, Kup Zajanderud, održana je u Isfahanu u muškoj i ženskoj konkurenciji.
Čogan je jedna od drevnih iranskih igara koja je danas postala globalni sport. Zbog toga što je bio omiljen među kraljevima i uglednicima, često se naziva „igrom kraljeva“.Naziv čogan potiče od drvene palice koja se koristi u igri. U početku je imao vojni karakter, a iranski konjanici pokazivali su vještinu svojih ratnih konja. Savremeni čogan potječe upravo iz iranske verzije ove igre.Čogan je timski sport u kojem se dvije ekipe jahača, koristeći duge palice, trude da usmjere loptu ka protivničkom golu. Igra zahtijeva izuzetnu vještinu jahanja, koordinaciju oka, ruku i tijela, te sposobnost potpunog upravljanja konjem.U Iranu čogan nije bio samo sport, već i umjetničko-scenski događaj. Tokom igre tradicionalno je prisutan „nakal“ ili pripovjedač koji recituje epske stihove i pripovijeda priče povezane s igrom, dajući joj svečani i obredni karakter.Čogan ima posebno mjesto u perzijskoj književnosti i iranskoj umjetnosti. Veliki pjesnici poput Ferdosija, Nezamija i Rumija spominjali su ga u svojim djelima. Na iranskim minijaturama često se prikazuju prizori čogana, kao simbol plemenitosti, vještine i junačkog duha.Iz Irana se čogan proširio u mnoge zemlje – Indiju, Kinu, Osmansko Carstvo i kasnije Evropu. Njegovo iransko porijeklo i zvanično je potvrđeno upisom na UNESCO-vu listu kao nematerijalna kulturna baština Irana.Ovaj sport nastao je oko 600. godine prije nove ere u Iranu i igrao se u doba Ahemenidskog carstva. Tokom osvajanja Indije pod Darijem I, prenesen je i u tu zemlju. U vrijeme Sasanida bio je sastavni dio dvorske kulture.Danas se takmičenja u čoganu održavaju u više od 70 zemalja svijeta. Čogan je bio olimpijski sport od 1900. do 1939. godine, te je i dalje priznat od Međunarodnog olimpijskog komiteta.Historijski izvori pokazuju da je šah Abbas Safavi igrao čogan, i to prije preseljenja u Isfahan – još dok je prijestolnica bila u Kazvinu. Smatra se da je čak trg Nakš-e Džahan u Isfahanu izgrađen upravo za ovu igru.Čogan je oko 1860. godine postao popularan u Engleskoj, odakle se proširio u Južnu Ameriku, gdje je danas najrašireniji i ima ogroman broj ljubitelja.Čogan je izuzetno strateška igra koja zahtijeva pripremljenog jahača i posebno obučenog konja. Dok običan konj instinktivno izbjegava prepreku, konj za čogan kreće prema njoj i omogućava jahaču da udari loptu.Prizori igre čogan iz srednjeg vijeka iranske historije
Ljubav prema čoganu duboko je utkana i u perzijsku književnost. Veliki pjesnik i mistik Attar u 12. i 13. stoljeću zapisao je:
